"Палеарктика қырандары: зерттеу және қорғау" III Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы
ҚАУЫРСЫНДЫ ЖЫРТҚЫШТАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ҚОРҒАУ. АРНАЙЫ ШЫҒАРЫЛЫМ 2. АННОТАЦИЯЛАР
ҚЫТАЙ АЛТАЙЫНДАҒЫ ИТЕЛГІНІҢ ЖАҒДАЙЫ
Мамин Р. (Қытай Ғылым академиясы, Шыңжаң экология және география институты, Үрімші, Шыңжаң, Қытай)
Контакт:
МаМин maming@ms.xjb.ac.cn
Ұсынылатын дәйексөз: МаМин Р. Қытай алтайындағы ителгінің жағдайы. – Пернатые хищники и их охрана. 2023. Спецвып. 2. С. 463–464. DOI: 10.19074/1814-8654-2023-2-463-464 URL: http://rrrcn.ru/ru/archives/35231
Қытайда ителгінің (Falco cherrug) қорғау мәртебесі 2021 жылы II ұлттық деңгейден I ұлттық деңгейге көтерілді. Бұл неліктен орын алуда? Мұның бірнеше себептері бар екенін білеміз. Біріншіден, соңғы отыз жыл ішінде ішкі және сыртқы нарықтарға бағытталған заңды және заңсыз аулау болды, бірақ құстарды табиғаттан аулап шығарудың көптігі, әрине, Қытай мен басқа елдердің үкіметтері арасында үйлестірілген. Ең символдық оқиға 2014 жылы Катардың Алтайдың ителгі өсіру орталығын құруға 100 миллион юань көлемінде қолдау көрсетуі болды. Көп ұзамай тиісті ведомстволар Алтай аймағының әртүрлі уездерінде жасаң сұңқарларды аулауға бұйрық пен мақсатты міндеттер берді. Катар мен Сауд Арабиясына жеткізу үшін көптеген қоныс аударатын сұңқарларды ұстаудан басқа, Шыңжаңның солтүстігінде тез арада басқа қауіптер пайда болды. Мысалы, ірі көлемдегі тау-кен өндіру, оның ішінде ашық кө- мір шахталары мен карьерлер арқылы сұңқар өсіретін жерлерді тікелей жою, «Батыстан Шығысқа электр қуатын беру» деп аталатын жобасының орнында жүздеген электр станцияларын салу. Нәтижесінде тіршілік ету ортасының толықтай дерлік жоғалуы және жиі тоқ соғу, соқтығыстар және улану оқиғалары орын алады. Тиісті ведомстволар басқа аймақтарда сұңқарлар үшін жасанды ұя салатын алаңдарын салғанымен, популяцияның жылдам шығынын өтеу үшін нәтиже аз және жеткіліксіз болды.
Жасанды ұя салатын орында ителгілер жұбы (Falco cherrug) Тибет, Донг В.Х. фотосы.