"Палеарктика қырандары: зерттеу және қорғау" III Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы

ХАДАД ЖОБАСЫ: ҚЫРҒЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНДА КӨШІП-ҚОНАТЫН СҰҢҚАРЛАРДЫ РЕИНТРОДУКЦИЯЛАУ

Момуналиев К. (Дүниежүзілік көшпенділер одағы, Бішкек, Қырғыз Республикасы)

---

Контакт:
Кадыр Момуналиев kadyrm@worldnomadunion.org
Ұсынылатын дәйексөз: Момуналиев К. Хадад жобасы: Қырғыз республикасында көшіп-қонатын сұңқарларды реинтродукциялау. – Пернатые хищники и их охрана. 2023. Спецвып. 2. С. 475–476. DOI: 10.19074/1814-8654-2023-2-475-476 URL: http://rrrcn.ru/ru/archives/35241

---

Сауд Арабиясы Корольдігінің 2030 жылға дейінгі «Экологиялық іс-шаралар күші мен табиғатты қорғау жобаларының жарқын болашағы» туралы жоспарының арқасында Қырғыз Республикасында халықаралық Хадад жобасын жүзеге асыру мүмкін болды. Бұл жоба Орталық Азиядағы биоалуантүрлілікті қалпына келтіру үшін қоныс аударатын сұңқарларды теңдестірілген және біркелкі реинтродукциялауға қол жеткізуге бағытталған. Екі команданың бірлескен күшімен Сауд Арабиясынан Қырғыз Республикасына 115 сұңқарды тасымалдау үшін база құрылды. Құстарды әкелгеннен кейін арнайы әзірленген реинтродукциялау хаттамасы арқылы табиғатқа шығару жоспарлануда. Табиғатқа шығару үдерісін мүмкіндігінше сәтті ету үшін сұңқарлардың ұя салатын жерлері мен қорек-жеммен қамтамасыз етілуіне алдын ала экспедициялар жүргізілді, антропогендік факторлар анықталды, ителгілер (Falco cherrug) мекендейтін ландшафт сипатталды.

Техникалық іс-шаралармен қатар орындалған және болашаққа жоспарланған ғылыми тапсырмалар да орындалады. Олардың кейбіреулері төменде келтірілген:
1) Реинтродукциялау тәсілдері мен әдістері;
2) ДНК талдауы;
3) Табиғатқа жіберілген сұңқарлардың көші-қон жолдары (спутниктік трекерлер көмегімен талданған);
4) Сұңқарлардың жергілікті популяциялар арасында таралуы;
5) Бірқалыпты оңалту кезеңін және жаттығуы үдерісінің әдістемесін әзірлеу;
6) Бақылау деректерін сақтау және ұсыну үшін инновациялық компьютерлік ГИС технологияларын пайдалану.

---