"Палеарктика қырандары: зерттеу және қорғау" III Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы
ҚАУЫРСЫНДЫ ЖЫРТҚЫШТАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ҚОРҒАУ. АРНАЙЫ ШЫҒАРЫЛЫМ 2. АННОТАЦИЯЛАР
АДАМНЫҢ БЕЛСЕНДІЛІГІ ҚАНАТТЫ ЖЫРТҚЫШТАРДЫҢ КӨБЕЮІНЕ КЕДЕРГІ КЕЛТІРУІ МҮМКІН: АЛДЫН-АЛА НӘТИЖЕЛЕР
Добрев Д.Д., Добрев В.Д. (Болгар құстарын қорғау қоғамы / BirdLife Болгария, Пловдив, Болгария)
Демерджиев Д.А. (Болгар құстарын қорғау қоғамы / BirdLife Болгария, Пловдив, Болгария)
Контакт:
Добромир Добрев dobromir.dobrev@bspb.org
Владимир Добрев vladimir.dobrev@bspb.org
Димитар Демерджиев dimitar.demerdzhiev@bspb.org
Ұсынылатын дәйексөз: Добрев Д.Д., Добрев В.Д., Демерджиев Д.А. Адамның белсенділігі қанатты жыртқыштардың көбеюіне кедергі келтіруі мүмкін: алдын-ала нәтижелер. – Пернатые хищники и их охрана. 2023. Спецвып. 2. С. 298–299. DOI: 10.19074/1814-8654-2023-2-298-299 URL: http://rrrcn.ru/ru/archives/35098
Қарақұс (Aquila heliaca) – жаһандық жойылу қаупі төнген ірі, кең таралған түр. Бұл түр өте осал және адамның алаңдаушылығына және оның ұяларға жақын әрекеттеріне сезімтал. Біз 2008–2009 жылдары Болгариядағы қарақұстың екі аумағына адамның араласуының әсерін талдадық. біз зерттелген екі ұяның маңында адамның әртүрлі әрекеттерінің 375 жағ- дайын тіркедік-А ұясында 60 жағдай және В ұясында 315 жағдай, ұялардың айналасындағы ең көп таралған белсенділік жеңіл көліктердің өтуі болды (n=100 жағдай). Біз алған нәтижелер қарақұстың реакция ықтималдығы әрекет түріне және оның ұзатығы мен ұяға дейінгі қашықтыққа байланысты, бірақ ол тітіркендіргіштердің санына байланысты емес екенін көрсетеді. Ұяға дейінгі қашытық азайған сайын реакция дамып, өткір болатынын анықтадық. Біз ұяларға дейін 300 м-ге дейін тіркелген қашықтықтар мен реакциялардың көпшілігі арасындағы статистикалық айырмашылықтарды байқадық. Ұяларға жақын адамдардың қозғалысы (негізінен аңшылар, балықшылар, туристер, ұяларға жақын жерде құмды заңсыз өндіретін адамдар) көбінесе бүркіттердің ұшуына әкеліп соғады, бұл ұяны қараусыз қалдырады. Бұл тақырып бойынша көбірек ауқымды зерттеулер, соның ішінде қарақұстың аумақтарындағы адамның алаңдаушылығын жоюдың тиімді шаралары қажет. Нәтижелер түрдің сәтті көбеюі мен сақталуын қамтамасыз ету үшін қолданылады.