Жүртшы Қазақстанда 2025 жылдың құсы болып таңдалды!

3 жылдан бері біздің команда ресейлік қауырсынды жыртқыштарды зерттеу және қорғау желісімен (RRRCN) бірлесіп, Қазақстандағы жүртшы популяциясын зерттеумен айналысады.

Қазақстандағы Жыл құсы дауыс беру арқылы таңдалады, оған биоалуантүрлілікті сақтау қауымдастығының (АСБК) мүшелері ғана қатыса алады. Биыл жүртшы мен юрк арасында таңдау жасалды, ал көпшілігі жүртшыға дауыс берді.

Жүртшы (Neophron percnopterus) ҚР Қызыл кітабына енгізілген. Халықаралық табиғатты қорғау одағының (IUCN) тізімінде түр "жойылып кету қаупі төнген" (IUCN) ретінде жіктеледі.

2022 жылғы бағалау бойынша Қазақстанда 348-639 жұп ұя салады, орташа есеппен 502 жұп (Karyakin et. al., 2023). https://www.acta-zoologica-bulgarica.eu/2023/Suppl_17_09

Бұл түр Қазақстанда өзінің әлемдік ауқымының солтүстік шекарасында орналасқан. Ұя салатын аймақ екі бөлікке бөлінеді, олар бір-бірінен 1000 км қашықтықта орналасқан-бұл елдің батысындағы шөлді үстірттердің шыңдары және елдің оңтүстігі мен оңтүстік-шығысындағы шөлейт таулар.

Өкінішке орай, жүртшының өмір сүруіне көптеген жағымсыз факторлар әсер етеді, мысалы:

• Жыртқыш сүтқоректілермен күресуге арналған улы жеммен байқаусызда улану;
• Стероидты емес қабынуға қарсы ветеринарлық препараттармен улану;
• Ұя салу кезіндегі мазасыздық;
• Әуе электр желілерінде құстардың өлімі;
• Түрдің ұя салатын жерлеріне жақын жерде тау-кен өндірісін кеңейту;
• Жел электр станцияларын салу;
• Азық-түлік базасының жетіспеушілігі;
• Ірі жыртқыштардың шабуылы;

Бұл түр туралы көбірек біле аласыз, сіз біздің буклетпен таныса аласыз. https://www.brcc.kz/2024/09/15/booklets-on-vultures-of-central-asia/