AMANAT партиясының экологиялық кеңесінің өкілдері Қазақстанда сирек кездесетін құстарды қорғау бойынша brcc ұсыныстарын қолдауға дайын екендіктерін білдірді

7 қарашада AMANAT партиясының Орталық аппаратында Экологиялық кеңестің отырысы өтті, онда Қазақстанда Биоәртүрлілікті сақтаудың негізгі мәселелері талқыланды. AMANAT партиясы жанындағы экологиялық кеңес Қазақстан Республикасының экология саласындағы заңнамасын жетілдіру жөнінде ұсыныстар қалыптастыратын және мемлекеттің экологиялық саясатын іске асыру жөнінде жағдайлар жасауға жәрдемдесетін консультативтік-кеңесші орган болып табылады. Отырысқа кеңес қатысушыларынан басқа Президент Әкімшілігінің, ҰҚК Шекара қызметінің, экология және табиғи ресурстар министрлігінің, Энергетика министрлігінің, Көлік министрлігінің, Ішкі істер министрлігінің, сондай-ақ сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің өкілдері қатысты.

Экологиялық кеңестің отырысы шеңберінде жануарлардың жекелеген сирек кездесетін түрлері, соның ішінде ақбөкен популяциясын сақтау, сондай-ақ құстарды қорғау бойынша нысаналы бағдарламаларды қаржыландыру мәселелері қаралды. ҚР Экология және табиғи ресурстар вице-министрі Нұркен Шарбиев, қазұазу профессоры Талғат Кертешев, сондай-ақ brcc қоғамдық қорының атқарушы директоры Нұрлан Оңғарбаев баяндама жасады.

Үш презентациядан тұратын өз сөзінде BRCC атқарушы директоры Нұрлан Оңғарбаев Қазақстандағы электр энергетикасы мен контрабандаға байланысты құстардың сирек кездесетін түрлеріне төнетін негізгі қауіптер туралы баяндады.

Бірінші презентация елдегі жел электр энергетикасының белсенді, бірақ экологиялық бақыланбайтын дамуы нәтижесінде құстарға ықтимал теріс әсерге байланысты тәуекелдерге арналды. Нұрлан Оңғарбаев АҚШ, Канада және Оңтүстік Африкадағы жел электр станциялары (ЖЭС) объектілерінде құстардың өлімі туралы IUCN деректеріне сілтеме жасай отырып, Қазақстанда да осындай қауіп бар екенін атап өтті. Ол елдегі көптеген жел энергетикасы жобалары биоәртүрлілік үшін ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін объектілерді салу және пайдалану орнын таңдау кезінде биоәртүрлілікті сақтау аспектілерін ескермейтінін атап өтті.

Осыған байланысты BRCC қорының атқарушы директоры экология және табиғи ресурстар министрлігіне құстар мен жарқанаттардың көші-қонын ескере отырып, жел электр энергетикасы объектілерін жобалау кезінде экологиялық бақылауды күшейтуді, сондай-ақ пайдалануға берілген ЖЭС үшін жануарлар әлеміне ықтимал залалды азайту жөніндегі шараларды қарауды сұрады. Қорытындылай келе, ол айтылған мәселелерді реттеу нормаларын пысықтау қажеттігін атап өтіп, ұсынылған ұсыныстарды қарау мен қабылдауда Экологиялық кеңес өкілдерінен қолдау сұрады.

Баяндаманың екінші бөлімі әуе электр желілерінде (ӘЖ) сирек кездесетін құстардың жаппай қырылу проблемасына және оны заңнамалық тұрғыдан шешу қажеттілігіне арналды. Баяндама барысында Қазақстандағы зерттеу нәтижелері бойынша жыл сайын ӘЖ-де электр тогының соғуынан орта есеппен 35-тен 73 мыңға дейін Қызыл кітап құстары өлетіні атап өтілді. ӘЖ-нің үлкен ұзындығына және елді мекендерден алыс жерлерде құстардың шоғырлануына байланысты бұл проблема қоғамға және көптеген бақылаушы органдарға "көрінбейді". Елдің үлкен аумағын ескере отырып, пайдалануға берілгеннен кейін ӘЖ-де құстардың өліміне далалық бақылауды жүзеге асыру мүмкін емес міндет болып табылады. Осыған байланысты BRCC "электр-құс қауіпті конструкция" терминін ресми бекіту, осындай конструкцияларды жобалауға және салуға шектеулер белгілеу және құс қорғау құрылғыларымен жабдықталмаған қолданыстағы ӘЖ пайдалануға тыйым салуды кезең-кезеңімен Енгiзу арқылы осы мәселенің заңнамалық шешімін ұсынады. Экология және табиғи ресурстар министрлігі ұсынған заңнамалық түзетулерді қолдағанына қарамастан, ұсынылған заңнамалық өзгерістерді қабылдамауға немесе тоқтата тұруға қабілетті көптеген басқа мемлекеттік органдар бар. Оңғарбаев Нұрлан AMANAT партиясының депутаттарына және экологиялық кеңес мүшелеріне осы мәселеде қолдау көрсету үшін жүгінді және мәселенің алдын ала жауабы мен түсінігін қарсы алды.

Баяндаманың соңғы бөлігі балобан санын азайту мәселесін қозғады, оның негізгі себебі Сұңқар аулау үшін осы құстарды заңсыз аулау және контрабанда болып табылады. Құрып кету қаупі төнген балобан популяциясының азаю себебі белгілі болғанына қарамастан, Қазақстан тәуелсіздігінің барлық кезеңінде сыбайлас жемқорлық фактісі бойынша бірде-бір қылмыстық іс қозғалған жоқ, онсыз мұндай көлемдегі браконьерлік қызмет мүмкін болмас еді.  Тұсаукесерде сондай-ақ ұлттық және халықаралық деңгейде балобанды қорғау бойынша шешуші мемлекеттік ұстанымды әзірлеу қажеттілігі, сондай-ақ оның контрабандасына қарсы күресте ведомствоаралық іс-қимыл жоспарын әзірлеудің маңыздылығы туралы айтылды. Баяндама балобан популяциясын қалпына келтіру Қазақстан Республикасының халықаралық аренадағы имиджін жақсартады, сондай-ақ елдің туристік саласын дамыту мүмкіндіктерін кеңейтеді деген бекітумен аяқталды.

BRCC қорының атқарушы директорының баяндамасы қатысқан депутаттар мен мемлекеттік органдардың өкілдері арасында қызу пікірталас тудырды. AMANAT партиясының экологиялық кеңесінің мүшелері көтерілген мәселелерге қызығушылық білдіріп, нақтылайтын сұрақтар қойып, ұсынылған бастамаларға жәрдемдесу мүмкіндігі туралы айтты. Экологиялық кеңестің төрағасы Бауыржан Смағұлов пен ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Сергей Пономарев Қазақстанның сирек кездесетін құстарын сақтау проблемасының өзектілігі туралы тезистермен келісетіндіктерін айтып, Қазақстанда биоәртүрлілікті сақтауға бағытталған аталған проблемаларды шешу бойынша одан әрі жұмысқа дайын екендіктерін атап өтті.

AMANAT экологиялық кеңесінің BRCC әзірлеген ұсынымдарды қолдауы Қазақстанда құстардың сирек түрлерін сақтау мақсаттарына қол жеткізу жолындағы маңызды қадам болуы мүмкін.